Gratis werken

Laatst (ok, het was afgelopen januari) nam ik deel aan een workshop “Hoe schrijf ik een brief en cv”. De laatste keer dat ik een brief en cv schreef was namelijk in 2008. Het was bovendien voor een heel ander soort beroep dan waar ik nu op zal gaan solliciteren, dus een update leek me wel een strak plan. Daarbij kostte de workshop maar liefst een tientje en die deal kon ik niet laten lopen.

Op een gegeven moment kregen we een oefening: een blaadje met daarop een vacature werd uitgedeeld en we kregen de vraag waar we het eerst naar keken. Aangezien niemand geluid produceerde, antwoordde ik: “Wat voor soort baan het is. Of het aansluit op wat ik kan. En hoeveel het betaalt natuurlijk.”

Het meisje van 22 jaar dat naast me zat, keek me VER-BIJS-TERD aan. “Oh nee hoor, ik kijk nooit naar wat het betaalt.” Praktisch als altijd zei ik “Nou, ik vind het wel belangrijk dat ik gepast gecompenseerd word voor mijn tijd en werkzaamheden.” Terwijl ze me aankeek alsof ik net had gezegd dat ik voor minder dan 10.000 dollar per dag mijn bed niet uitkwam (Linda Evangelista forevah!), sprak ze de onsterfelijke woorden: “Oh nee, ik zou het zelfs doen als ik er geen geld voor kreeg. Alles, als ik maar werk heb!”

*record scratch geluid*

Eh, sorry? Laten we mijn vriend Van Dale er maar weer even bij pakken:

Dus tenzij je een roman aan het schrijven bent, is werk toch het verrichten van bezigheden waar je voor betaald wordt. Dingen die je gratis doet, zijn namelijk hobby’s. En zoals u weet doe ik niet aan hobby’s, zeker niet als het om werkzaamheden gaat waar ik gewoon voor betaald zou moeten worden.

Er is tegenwoordig blijkbaar zo’n terreur dat mensen “moeten werken”, koet ku koet, dat het niet uitmaakt wat ze doen, waar ze dat doen, of hoe. Geld? Nee joh, dat is toch niet belangrijk? De huur betalen? Who cares! Werken, dát zul je! Desnoods gratis!

Ik las het ook vaak op het Viva Forum in de dagen dat ik daar wel eens rondhing (ik kom er niet meer, want kan ondertussen niet meer lachen om de stupidité die daar toch vaak uitgekraamd wordt): iemand heeft bijvoorbeeld een kantoorbaan op hbo-niveau, raakt die baan kwijt en krijgt een ww uitkering. De vrouw in kwestie wil zich nu (her)oriënteren op het vervolg van haar carrière en vraagt advies. Nee nee nee nee nee, DAT kan niet! Je moet meteen “alles aanpakken”! Dat je daardoor 40 uur per week verspilt aan een baan die je minder oplevert dan die 70% van je vroegere loon en jezelf daarmee inkomen door de neus boort, doet er niet toe. Werreke, kreng!

Overigens, over de realiteit dat iemand met een hbo-diploma überhaupt niet aangenomen wordt als worstenvuller bij de Stegemanfabriek of als cassière bij de AH mag je het al helemaal niet hebben, want dan voel je je te goed om te werken en “je moet niet denken dat je beter en slimmer bent dan anderen”. Dat u het even weet.

Zoals ik tijdens die workshop zei: het lijkt erop dat we ook hier in Nederland de kant op gaan van de uitgeverswereld in New York, waar je met een zak geld en/of door je ouders onderhouden minstens 3 jaar gratis/voor een schijtkutfooi (waar je je wekelijkse metrokaart nauwelijks van kan betalen, laat staan je stinkhok in Jersey City dat je met 5 mensen deelt) moet werken om ook maar in aanmerking te komen voor een juniorpositie. Dit uiteraard nadat je megamaximasupra cum laude afgestudeerd bent en ook nog een poosje ergens iets van prestigieus cv-bouwend vrijwilligerswerk gedaan hebt, zoals met ex-blindegeleidehonden met staar of iets dergelijks.

Nu denk ik dat het hier in Nederland helemaal niet zo dramatisch is, maar dat beeld wordt wel gecreëerd en in stand gehouden, omdat er voor bedrijven natuurlijk niets zo prettig is als hoogopgeleid personeel dat je niet hoeft te betalen. Die eindejaarsbonussen moeten ergens van betaald worden natuurlijk en elke “stagiair” en “werkervaringsplek” scheelt toch tussen de 1700 en 2200 euro per maand salaris die uitgekeerd moet worden. Plus de rest van de kosten die een werkgever moet maken, want wat de werknemer ontvangt en wat hij kost is uiteraard niet hetzelfde.

Ik vervolgde mijn vurige betoog met: “Ik weiger gratis te werken, want ik heb huur te betalen.” In de zaal zag ik wat mensen instemmend knikken. Het meisje van 22 keek me aan en zei: “Oh, maar ik woon nog bij mijn ouders! Hoewel ik wel graag op mezelf wil.” Gelukkig zei de workshopleidster toen vriendelijk wat ik wat lomper dacht: “Ja, daar zul je dan toch geld voor moeten hebben.” Aan de blik op haar gezicht te zien, kreeg het meisje van 22 toen pas het hardcore realiseer/besef-moment “Hoe het in de wereld werkt”, wel 3 hele maanden voordat ze afstudeerde van haar master. Nog net op tijd, zullen we maar zeggen.